مطالعه ی آزمایشگاهی فرسایش پاشمانی در خاک های مختلف با استفاده از شبیه ساز باران

چکیده فرسایش پاشمانی اولین مرحله در فرآیند فرسایش شناخته شده که نتیجه ی بمباران سطح خاک به وسیله ی قطرات باران است. قطرات باران در هنگام برخورد به سطح خاک، ذرات خاک را جابه جا و ساختمان خاک را تخریب می کنند. در این تحقیق به بررسی تاثیر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و شدت بارش بر روی مقدار فرسایش پاشمانی در سه طبقه بافت سبک متوسط سبک، متوسط سنگین و سنگین، تحت سه شدت بارندگی 65، 95 و 120 میلی متر در ساعت با استفاده از باران ساز fel3 در آزمایشگاه پرداخته شد. برای اندازه گیری نرخ فرسایش پاشمانی از فنجان پاشمان استفاده گردید. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که بین میزان نرخ پاشمان در بافت های مختلف تفاوت معنی دار در شدت های بارش 65 میلی متر بر ساعت (04/0 = sig و 798/2 =f) در سطح اطمینان 95 درصد و در شدت 120 میلی متر بر ساعت (007/0 = sig و 312/5 =f ) در سطح معناداری 99 درصد وجود دارد. همچنین شدت های مختلف بارش تفاوت معناداری را در هر سه بافت خاک سبک- متوسط سبک (002/0 = sig و 037/8 =f )، متوسط سنگین (000/0 =sig و 91/35 =f ) و سنگین (000/0 =sig و 866/37=f ) در سطح معناداری 99 درصد نشان داد. بیشترین و کمترین نرخ پاشمان به ترتیب در بافت سبک- متوسط سبک و شدت بارش 120 میلی متر بر ساعت و بافت متوسط سنگین و در شدت بارش 65 میلی متر بر ساعت مشاهده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه ی منفی معنی داری بین نرخ فرسایش پاشمانی با ph (322/0 - = r و 003/0 =sig ) در شدت 120 میلی متر بر ساعت در سطح اطمینان 99 درصد، بین نرخ فرسایش پاشمانی و درصد آهک (237/0- = r و 039/0 =sig ) در شدت 95 میلی متر بر ساعت، بین نرخ فرسایش پاشمانی و درصد ماده آلی (375/0- = r و 000/0 =sig ) در شدت 65 میلی متر بر ساعت در سطح اطمینان 99 درصد و در شدت 95 میلی متر بر ساعت (255/0- = r و 026/0 =sig ) در سطح اطمینان 95 درصد، بین نرخ فرسایش پاشمانی با درصد رس (223/0- = r و 042/0 =sig ) در شدت 65 میلی متر بر ساعت در سطح اطمینان 95 درصد و در شدت 120 میلی متر بر ساعت (388/0- = r و 000/0 =sig ) در سطح اطمینان 99 درصد و بین نرخ فرسایش پاشمانی با درصد سیلت (223/0- = r و 043/0 =sig ) در شدت 120 میلی متر بر ساعت و در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. همچنین رابطه ی مثبت معنی داری بین نرخ فرسایش پاشمانی با درصد شن (375/0 = r و 000/0 =sig ) در شدت 120 میلی متر بر ساعت و در سطح اطمینان 99 درصد، بین نرخ فرسایش پاشمانی با نسبت رس (254/0 = r و 020/0 =sig ) در شدت 65 میلی متر بر ساعت در سطح اطمینان 95 درصد و در شدت 120 میلی متر بر ساعت (384/0 = r و 000/0 =sig ) در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. یافته های این تحقیق می تواند برای مدیریت بهتر خاک های کشاورزی ضمن تولید پایدار و حفاظت خاک مفید واقع گردد.